(Nguồn: NTNN) Phân hóa học bón cho cây trồng là những loại phân thuộc nhóm khó tiêu. Sau khi được bón vào đất, phân cần phân giải thành chất dễ tiêu thì cây trồng mới hấp thu được. Quá trình phân giải này nhanh hay chậm phụ thuộc vào các yếu tố thời tiết (độ ẩm và nhiệt độ). Độ ẩm, nhiệt độ càng cao, quá trình phân giải phân càng diễn ra nhanh dẫn tới cây trồng hấp thu phân bón được sớm hơn và ngược lại. Điều này đồng nghĩa với việc bón phân cho lúa vụ mùa sẽ nhanh thấy kết quả hơn ở vụ xuân. Vì vậy, muốn đạt hiệu quả cao trong việc sử dụng phân bón cho lúa mùa, nông dân cần phải theo dõi và quan sát kỹ diễn biến thời tiết diễn ra trong cả vụ cũng như thời điểm bón để điều chỉnh, chọn lựa loại phân thích hợp.
Thời điểm bón lót, nếu lúc cày bừa làm đất cấy lúa vụ mùa gặp thời tiết có mưa to, thậm chí phải tháo nước đi mới gieo cấy được. Còn khi gặp thời tiết nắng nóng liên tục kéo dài, nhiệt độ ban ngày trên 36oC thì cần ưu tiên sử dụng phân hỗn hợp NPK các loại để bón mà không bón phân đơn nhằm mục đích tránh thất thoát phân bón, nhất là nguyên tố đạm. Nếu thời tiết ôn hòa thuận lợi thì có thể sử dụng phân đơn để bón sao cho cân đối và hiệu quả.
Giai đoạn bón thúc đẻ nhánh cũng vậy. Nếu thời tiết mưa thuận gió hòa thì bón phân đơn để cây lúa hấp thu dinh dưỡng nhanh, giúp quá trình đẻ nhánh nhanh, làm tăng số bông hữu hiệu và tăng năng suất sau này. Còn nếu trời mưa hoặc nắng nóng kéo dài thì sử dụng phân NPK để bón thúc nhưng lưu ý bón sớm vì phân hỗn hợp phân giải chậm hơn phân đơn. Nên bón vào lúc lúa có 3 lá thật đối với lúa gieo thẳng hoặc lúc lúa bén rễ hồi xanh đối với lúa cấy mạ dược.
Tuy nhiên đến giai đoạn bón thúc đòng thì không nên sử dụng phân hỗn hợp NPK để bón cho lúa mùa, vì tầng đất canh tác lúc này đã chai cứng, khả năng thẩm thấu và phân giải của các viên phân hỗn hợp khó và chậm. Cây lúa hút dinh dưỡng giai đoạn này cũng không nhanh bằng giai đoạn lúa còn con gái do bộ rễ đã ăn sâu và cũng không cần phân lân nữa. Nên sử dụng các loại phân đơn (đạm và kali) để bón theo tỷ lệ thích hợp sẽ đạt hiệu quả cao hơn.
Từ thời kỳ trổ bông đến thu hoạch (khoảng 1 tháng) là thời gian cây lúa huy động tất cả nguồn dinh dưỡng từ rễ, thân, lá đòng về bông để làm hạt. Năng suất lúa cao hay thấp phụ thuộc rất nhiều vào giai đoạn này, nhất là các giống lúa lai (lúa lai từ trổ bông đến thu hoạch hút kali cao gấp 2 lần lúa thuần). Tốt nhất nên sử dụng các loại phân K2SO4 hay còn gọi là kali trắng phun trực tiếp lên bông lúc lúa thấp thôi trổ hoặc sau trổ 1 tuần với liều lượng 200 gr/2 bình phun/lần/sào.
