Việc giá phân bón tại Việt Nam thời gian gần đây liên tục tăng chủ yếu do tác động trực tiếp từ thị trường phân bón thế giới.
Giá mặt hàng ure, DAP trong nước tăng hiện nay nguyên nhân chính khách quan do giá trên thị trường thế giới tăng.
Thế giới tăng vượt mọi dự báo
Bên cạnh đó, do nhu cầu tăng, nguồn cung giảm, nguyên liệu đầu vào sản xuất tăng phi mã, chi phí vận chuyển đội gấp nhiều lần do ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 làm đứt gãy chuỗi logistics toàn cầu cũng là những nguyên nhân cộng hưởng khiến giá phân bón tăng.
Ông Phùng Hà, Phó Chủ tịch, Tổng thư ký Hiệp hội Phân bón Việt Nam cho rằng, nền kinh tế Việt Nam hiện là một trong những nền kinh tế có độ mở rất cao khi nước ta đã tham gia hầu hết các hiệp định thương mại tự do và ưu đãi thuế quan trên thế giới.
Do đó, mọi biến động trên thị trường thế giới lập tức tác động trực tiếp đến thị trường hàng hóa của Việt Nam. Thậm chí, những hàng hóa Việt Nam tự đáp ứng 100% nhu cầu vẫn chịu ảnh hưởng. Ngược lại, nếu giá trên thị trường thế giới giảm trong nước cũng xuống theo, như quy luật đã diễn ra trong mấy năm vừa qua trên thị trường phân bón. Đây chính là sự vận động, điều tiết theo đúng quy luật thị trường.
Cũng theo ông Phùng Hà, 6 tháng đầu năm 2021 giá phân bón, đặc biệt là giá DAP, urea tăng khá cao. Số liệu của World Bank cho biết, giá DAP ngay tháng 4/2021 tăng 54% so với tháng 9/2020. Nguyên nhân của việc tăng giá trên được giải thích là do giá tăng nguyên liệu, ví dụ ammonia tháng 4/2021 tăng tới 60% so với tháng 9/2020, giá vận chuyển tăng, do dịch Covid-19 khiến nhiều nhà máy phải đóng cửa.
Thực tế, tại Việt Nam, trong quý 1/2021, giá bán các mặt hàng phân bón trong nước vẫn được duy trì ở mức thấp hơn so với giá thế giới, chính vì vậy, đã có lượng ure xuất khẩu khá lớn. Tuy nhiên, từ đầu tháng 4/2021 đến nay, do lượng hàng tồn kho giá thấp đã hết nên mặt bằng giá phân bón tại Việt Nam cũng bị điều chỉnh tăng theo mức giá chung trên thị trường thế giới.
Nguyên nhân chính khiến 6 tháng đầu năm 2021 giá phân bón tại Việt Nam tăng cao xuất phát từ việc giá nguyên liệu sản xuất phân bón trên thế giới tăng mạnh, thậm chí có mặt hàng đã tăng bằng lần như axit sunphuaric H2SO4, nguyên liệu chính sản xuất DAP và các loại phân bón có chứa lưu huỳnh, đạm…
Thống kê cho thấy giá nguyên liệu sản xuất và giá phân bón thế giới tháng 6/2021 so với tháng 12/2020 như sau: ure tăng 62%, DAP tăng trên 54%, Kali tăng 45%, Acid H2SO4 và Ammonia tăng hàng trăm %.
Tại họp báo thường kỳ Bộ Công thương diễn ra chiều 17/6, ông Lê Triệu Dũng, Cục trưởng Cục Phòng vệ Thương mại (Bộ Công thương), cho biết, sau khi thường xuyên theo dõi và phối hợp chặt chẽ với Bộ NN-PTNT, Bộ Công thương thấy rằng, giá phân bón tăng phần lớn do yếu tố bên ngoài, cụ thể, nguyên liệu sản xuất phân bón và chi phí vận tải tăng 3-5 lần. Đó là những nguyên nhân chính khiến giá các loại phân bón như ure và kali cũng gia tăng chứ không riêng gì mặt hàng phân bón phải chịu thuế tự vệ như DAP hay MAP.
Ngoài ra, Bộ Công thương đã phối hợp với Bộ NN-PTNT đánh giá tình hình cung cầu thấy rằng riêng nguồn cung mặt hàng MAP và DAP đều đáp ứng đủ cầu. Ví dụ như giá mặt hàng DAP và MAP nhập khẩu tăng khoảng 150% trong khi đó mặt hàng sản xuất trong nước tăng 130% và cầu không có biến động quá lớn so với những năm trước đây.
Bên cạnh đó, Bộ Công thương còn thấy rằng khi hoạt động sản xuất trong nước đối trọng với việc nhập khẩu, mức tăng giá MAP và DAP do trong nước sản xuất thấp hơn rất nhiều so với nhập khẩu. Hiện giá DAP và MAP trong nước được bán với giá 9,5-10,5 triệu đồng/tấn, trong khi đó, giá nhập khẩu là khoảng 14-15 triệu đồng/tấn. Hiện nay, phân ure do các Nhà máy trong nước sản xuất cũng có giá bán thấp hơn giá phân nhập khẩu khoảng 500 đồng/kg.
Ông Dũng cho rằng, việc có nguồn sản xuất trong nước là yếu tố giúp kìm hãm mức độ tăng giá chung của mặt hàng DAP, MAP nói riêng cũng như phân bón nói chung. Trong thời gian tới, Bộ Công thương tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ NN-PTNT theo dõi sát tình hình và kiến nghị những giải pháp phù hợp với diễn biến thị trường.
Cục trưởng Cục BVTV Hoàng Trung nhấn mạnh, việc giá phân bón tuy có ảnh hưởng tới sản xuất nông nghiệp, nhưng không đến mức vì giá phân bón tăng mà dẫn tới định trệ hay phải dừng sản xuất. Ảnh: DCM
Sản xuất nông nghiệp vẫn được duy trì tốt
Theo lãnh đạo Công ty Cổ phần DAP Vinachem (DAP Đình Vũ), 6 tháng đầu năm 2021, DAP Đình Vũ đã tăng tối đa công suất gấp đôi so với cùng kỳ năm 2020, ước đạt 141.600 tấn (6 tháng đầu năm 2020 đạt 71.540 tấn) nhằm bù đắp thị trường trong nước.
Theo chia sẻ của lãnh đạo DAP Đình Vũ, để sản xuất 1 tấn DAP cần 0,4 tấn lưu huỳnh và 0,22 tấn Amoniac. Tính riêng 2 yếu tố đầu vào này giá thành sản xuất 1 tấn DAP đã tăng chi phí khoảng 2,9 triệu đồng/tấn. Trong khi đó, so với cuối năm 2020, hiện giá lưu huỳnh tăng 133%, NH3 tăng 107% và H2SO4 tăng 132%. Do đó, DAP Đình Vũ đạt hiệu quả chủ yếu nhờ duy trì ổn định sản xuất, bởi giá bán DAP tăng chỉ đủ bù đắp chi phí tăng nguyên nhiên vật liệu đầu vào.
Còn ông Lưu Hoàng Ngọc, Phó Cục Trưởng Cục Hóa chất cũng cho biết, thời điểm hiện nay, Trung Quốc cũng đang dự kiến đánh thuế xuất khẩu phân bón khá cao ở mức 30% từ ngày 1/7 nhằm siết chặt hơn việc xuất khẩu ra nước ngoài vào thời điểm nhu cầu trong nước tăng cao. Bên cạnh đó, nguồn cung ure từ Đông Nam Á có sản lượng rất thấp do đang trong thời kỳ bảo trì, bảo dưỡng máy móc đã đẩy giá ure trên thị trường thế giới lên mức rất cao. Điều này cũng tạo áp lực nên giá phân ure trong nước.
Theo ông Hoàng Trung, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN-PTNT), việc giá phân bón trong nước tăng hiện nay là khách quan theo đúng quy luật thị trường do giá thế giới tăng mạnh. Không chỉ phân bón mà ông Hoàng Trung cho biết, hầu hết mọi mặt hàng vật tư nông nghiệp, từ phân bón, đến thuốc BVTV, nguyên liệu thức ăn chăn nuôi,… đều tăng. Bên cạnh đó, giá các nguyên liệu đầu vào sản xuất phân bón là hóa chất, dầu khí, chi phí vận chuyển, container thời gian qua cũng tăng gấp nhiều lần cũng góp phần khiến giá phân bón tăng mạnh.
Tuy nhiên, để duy trì ổn định sản xuất trong nước, giảm bớt ảnh hưởng tiêu cực của việc tăng giá tới sản xuất nông nghiệp, Bộ NN-PTNT đã có buổi làm việc với các doanh nghiệp sản xuất phân bón lớn khuyến nghị hạn chế tối đa xuất khẩu, tăng tối đa công suất chạy máy, điều chỉnh kênh phân phối sản phẩm ưu tiên tới những vùng đang nóng trước.
“Phải nói các doanh nghiệp phân bón lớn trong nước họ rất có trách nhiệm. Sau khi làm việc với Cục Bảo vệ thực vật tháng 4/2021, sau đó các doanh nghiệp cơ bản đã tạm dừng xuất khẩu để ưu tiên phục vụ thị trường trong nước. Bên cạnh đó, hiện giá ure và DAP trong nước cũng đang luôn được các doanh nghiệp duy trì thấp hơn giá DAP và ure nập khẩu cho thấy sự chia sẻ của doanh nghiệp với nông dân nước nhà.” Ông Hoàng Trung cho hay
Cục trưởng Cục BVTV Hoàng Trung nhấn mạnh, việc giá phân bón tuy có ảnh hưởng tới sản xuất nông nghiệp, nhưng không đến mức vì giá phân bón tăng mà dẫn tới định trệ hay phải dừng sản xuất, thực tế việc duy trì sản xuất 6 tháng đầu năm vẫn rất tốt.
Bằng nhiều cách khác nhau, nông dân vẫn có đủ dinh dưỡng để cung cấp cho cây trồng, cho mùa vụ. Bản thân Cục BVTV, Bộ NN-PTNT đã có những khuyến cáo, hướng dẫn bà con sử dụng phân bón tiết kiệm, tăng cường sử dụng các sản phẩm phân bón hữu cơ để giảm áp lực cho phân bón vô cơ.
Nguyên Huân
